فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 7، شماره 4، زمستان 93 ، شماره پی در پی 26

جایگاه تصوف و عرفان در اندیشه های سعدی و اثرپذیری او از اندیشه های غزالی

صفحه (0 - 0)
ناصر محسنی نیا ،مریم غفوریان(نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله :
تاریخ پذیرش قطعی مقاله :

چکیده

در میان شاعران بزرگ ایران، سعدی از جمله شاعرانی است که از خویش سخن گفته است. امّا با اندکی تأمّل در آثار وی درمی یابیم که شناسایی شخصیت، افکار و آثارش رمز و رازهای بیشتری نسبت به شاعران دیگر دارد. همچنین گفته های سعدی در نوشته هایش به ویژه در زمینۀ عشق و عرفان، با نوعی ابهام همراه است. از سوی دیگر به نظر می رسد این باورها و افکار تحت تأثیر اندیشه ها، عقاید و تفکرات امام محمّد غزالی بوده است. این متفکران در نظامیّۀ بغداد به فاصله ی یک قرن از یکدیگر به تعلیم و تعلّم پرداختند. سعدی در باب هشتم گلستان به طور مستقیم اشاره میکند مرا در نظامیه ادرار بود و همچنین نظر به تدریس کتابهای غزالی و اثرپذیری مستقیم و غیرمستقیم از وی درنهایت میتوان بدین نتیجه رسید که سعدی با هنرمندی تمام این تأثیرپذیری از تفکّرات و عقاید غزالی را بسیار ادیبانه و هنرمندانه در نوشته هایش منعکس کرده است. افزون بر این، غزّالی همانند سعدی یک فقیه شافعی با مسلک اشعری و متکلّمی متمایل به تصوف و عرفان بوده است. ما در این نوشته بر آن هستیم تا ضمن بیان جایگاه عرفانی سعدی و غزالی از نظریه های مطرح در ادبیات تطبیقی به بررسی تأثیرپذیری سعدی از امام محمّد غزّالی در موضوع عرفان و تصوف بپردازیم.

کلمات کلیدی
سعدی , عرفان و تصوف , غزالی , اثرپذیری و تطبیق , ادبیات فارسی قرن 7-5